گلستان را بیشتر بشناسیم

استان گلستان از استان‌های شمالی ایران است. مرکز این استان گرگان است.
گلستان نام جدید سرزمین تاریخی است که در طول تاریخ و تا سده هفتم هجری به نام ایالت گرگان و از آن پس تا آغاز سده دهم به نام استرآباد و در نوشته‌های دوران اولیه اسلامی به نام (جرجان) و از اسفند ۱۳۱۶ گرگان نامیده شده‌است.

این استان تا سال ۱۳۷۶ بخشی از استان مازندران بود، اما در آن سال به صورت استانی مستقل درآمد و شهرستان گرگان به عنوان مرکز آن برگزیده شد. بیش‌تر شهرهای کنونی استان از دیرینگی چندانی برخوردار نیستند و از بزرگ‌شدن روستاها به وجود آمده‌اند و به عبارتی روستا شهر به شمار می‌آیند.

با این همه، شهرهای گرگان و گنبدکاووس ریشه در تاریخی دارند. روستاهای استان گلستان به صورت متمرکز و نزدیک به هم هستند. این روستاها در راستای جاده‌ها و رودها به صورت طولی و در بخش‌های کوهستانی به صورت پله‌ای هستند.

استان گلستان با مساحت دو میلیون و ۴۰۳ هزار و ۷۷۴ کیلومتر مربع حدود ۱.۳ درصد مساحت کل کشور را در بر می گیرد و در بخش شمالی ایران واقع شده است. این استان با پیشینه تاریخی غنی و طبیعت چشم نواز، مردمانی با زبان و فرهنگ متنوع را در خود جای داده است.

گلستان از شمال با کشور ترکمنستان و از جنوب با استان سمنان، از شرق با استان خراسان شمالی و از غرب با دریای خزر و استان مازندران همسایه است.

این استان براساس آخرین تقسیمات کشوری در سال ۱۳۹۳، شامل ۱۴ شهرستان، ۲۹ شهر، ۲۷ بخش، ۶۰ دهستان و ۱۰۶۶ روستا و آبادی بوده و جمعیت گلستان براساس سرشماری سال ۱۳۹۰ برابر یک میلیون و ۷۷۷ هزار و ۱۴ نفر که ۵۰.۹۹ درصد آن در شهر و ۴۸.۹۶ درصد آن در روستا و ۰.۰۴ به صورت غیر ساکن زندگی می کنند.

اقوام متعددی در این استان زندگی می‌کنند که شامل ترکمن‌ها، فارسی زبانان، سیستانی‌ها، بلوچ‌ها، ترک‌ها (آذربایجانی و قزلباش)، مازندرانی و قزاق‌ها می‌شوند.

فارس‌ها به دو دستهٔ بومی و مهاجر تقسیم می‌شوند. فارس‌های بومی بیشتر به گویش‌های گرگانی، کتولی و مازندرانی تکلم می‌کنند. مهاجرین به استان هم بیشتر سیستانی، بلوچ، سمنانی و خراسانی هستند. فارسی‌ زبان‌ها بیشتر در مرکز و جنوب استان و مازندرانی‌ها در روستاهای نیمه غربی استان سکونت دارند. آذری‌ها در شهرستان گنبد کاووس و قزاق‌های استان گلستان نیز بیشتر در گرگان سکونت دارند.

ترکمن‌ها در بخش شرقی، مرکزی و شمالی استان و همچنین در مرکز استان سکونت دارند، سنی‌ مذهب هستند و به زبان ترکمنی تکلم می‌کنند.

آب و هوای چهار فصل و تنوع نعمت های الهی باعث شده نگارستان ایران ظرفیت های گردشگری خوبی داشته باشد. وجود دریا، بندر، اسکله، جنگل، بیابان، آبشار، غار، تالاب، گلفشان در کنار آثارهای تاریخی باعث شده یکی از استان هایی باشد که به عنوان یک گزینه مناسب برای سفرهای نوروزی مطرح است. به همین دلیل است که این استان هرساله به‌خصوص در ایام نوروز میزبان گردشگران زیادی است.

آمارها نشان می دهد در ایام نورورز سال ۱۳۹۴ بیش از ۳۰۴ هزارنفر در استان گلستان اقامت داشته اند. این در حالی است که در نوروز سال گذشته بیش از ۲.۵ میلیون نفر به استان گلستان سفر کرده اند.

آمارهای ثبت شده از بازدیدها از اماکن استان گلستان گویای این است که در این سفر‌ها بازدید از برج قابوس در شهرستان گنبد کاووس افزایش چشمگیری داشته و بیش از ۴۱ هزار نفر از بلندترین برج آجری جهان بازدید کردند. بازدید از موزه‌ها و شهر تاریخی جرجان نیز بیشتر از سال‌های گذشته بوده و افزایش زیادی را نشان می‌دهد.

در ایام نوروز سال گذشته ۲۳ هتل در استان گلستان با ظرفیت پذیرش یک هزار و ۴۳۴ نفر آماده خدمت‌رسانی بوده و قابلیت پذیرش ۶۷۶ نفر در میهمان‌پذیرهای گلستان و ۱۵۳ نفر در هتل آپارتمان، ۴۳۰ نفر در منازل استیجاری استان، دو هزار نفر در کمپ‌های استان و ۶ هزار و ۵۲۴ نفر در ۱۸۴ مدرسه استان گلستان وجود دارد. همچنین ۷۰ هزار نفر نیز ظرفیت اسکان نوروزی در دیگر واحدهای اقامتی در نظر گرفته شده است.

راههای ارتباطی

استان گلستان از طریق راه آهن سراسری (راه آهن شمال) از شهر گرگان تا بندر ترکمن و از آنجا به ساری و سوادکوه و گرمسار و تهران متصل شده‌است. همه ساله به دلیل موقعیت خوب استان در مسیر مسافرین عازم به مشهد از سمت استان مازندران پذیرای هزاران گردشگر ایرانی است.

گلستان همچنین بیش از پنج هزار کیلومتر راه اصلی و فرعی دارد که مسیر اصلی شمال مشهد معروفترین مسیر استان است که از غرب و از شهر نوکنده وارد استان شده و در شرق از جنگل گلستان به خراسان شمالی متصل می شود. همچنین مسیرهای توسکستان، النگ و خوش ییلاق نیز به نوعی جاده های کوهستانی گلستان را به استان سمنان و شهرستان شاهرود متصل می کنند.

گلستان همچنین دارای فرودگاه بین المللی واقع در شمال و پنج کیلومتری شهر گرگان است که در ایام هفته از تهران پروازهای مستقیم و رفت و برگشت دارد که مسیر هفت ساعته جاده را به کمتر از یک ساعت کاهش می دهد. علاوه بر پروازهای روزانه به تهران، پروازهای هفتگی به مشهد مقدس، زاهدان و نجف هم جزو برنامه های فرودگاه گرگان است.

جغرافیای گلستان 

استان گلستان از نظر ناهمواری به سه ناحیه تقسیم می‌شود. ناحیه کوهستانی که این ناحیه از ارتفاع ۵۰۰ متری تا بیش از ۳۰۰۰ متر را در بر گرفته و پوشیده از گونه‌های جنگلی و مرتعی است.

ناحیه کوهپایه‌ای که این ناحیه شامل تپه‌های کوچک بادرُفت، تپه‌ماهورها و بدبوم‌ها است که پوشیده از اراضی جنگلی هستند و ناحیه جلگه‌ای و اراضی پست که  ارتفاع این ناحیه در حاشیه دریاچه کاسپین و خلیج گرگان پایین‌تر از سطح دریای آزاد و به تدریج به سمت شرق به ارتفاع افزوده می‌شود. این منطقه محل استقرار شهرها و اکثر روستاهای استان است. به لحاظ تراکم جمعیت، اراضی کشاورزی، صنایع، دامپروری از اهمیت بسزایی برخوردار است.

از مجموع مساحت استان گلستان حدود یک میلیون و ۱۲۶ هزار هکتار را مرتع و ۴۳۰ هزار هکتار را جنگل تشکیل داده و در مجموع حدود ۷۰ درصد از سطح استان را منابع طبیعی تشکیل می دهد.